U bent nu op de pagina:
» Joannes de Dooperkerk

Home

Aula Begraafplaats
Bethelkerk
De Fontein
Eben Haëzerkerk
Elimkerk
Emmaüskerk
Gr. v. Prinstererlyceum
Grote Kerk -
- hoofdorgel

- koororgel
Heilige Geestkerk
Heilige Lucaskerk
Hersteld Vrije Ger. Gem.
Ichthuskerk
Immanuëlkerk
Kerkcentrum Holy -
- hoofdorgel

- koororgel
Kuiperstraatkerk
Landstraatkerk
Liefde en Vrede
Maranathakerk
Nieuwe Kerk
(Eerste) Oosterkerk
(Nieuwe) Oosterkerk
Pniëlkerk
Rehoboth
Rehobothkerk -
- hoofdorgel

- koororgel
Remonstrantse Kerk -
- hoofdorgel

- kabinetorgel
Sionkerk -
- hoofdorgel

- halorgel
Sint J. de Dooperkerk
Sint Willibrorduskerk
Vredeskerk

Het Oranje-Carillon
Huispijporgels
Vlaardingse organisten

Audio / Video
CD 'Orgels in VLD'
Orgelbouwkundige
Orgelestafette

Contact
Updates
Wie, wat, waar?
Links


Ontwerptekening oorspronkelijke Smits-orgel

De voormalige (oorspronkelijke) Rooms-Katholieke Sint Joannes de Dooperkerk, met 800 zitplaatsen, werd in gebruik genomen op 19 oktober 1869.

Het Assendelft-orgel (1870-1890)

De orgelgeschiedenis van deze kerk begint, voorzover valt na te gaan, in het einde van de 18e eeuw. De Leidse orgelmaker P. Assendelft vervaardigt in 1770 een eenklaviers-instrument dat in de Rooms-Katholieke Schuilkerk aan het Emaüs geplaatst werd.

De dispositie was als volgt:

Manuaal Speelhulpen
Prestant 8' Tremulant
Holpijp 8' Ventiel
Prestant 4'
Fluit 4'
Quint 3'
Nazard 2'
Octaaf 2'
Cornet III
Mixtuur II-III

In 1852 werd het orgel door de orgelmakers L. van de Brink en Zonen uitgebreid met een onderpositief.

Het handschrift van Broekhuizen vermeld als dispositie:

Hoofdwerk Positief


Het Assendelft-orgel nu in Nieuwerkerk a/d IJssel

Bourdon 16' Bourdon 8'
Prestant 8' Viool di Gamba 8'
Holpijp 8' Prestant 4'
Octaaf 4' Flute Douce 4'
Fluit 4' Nachthoorn 2'
Quint 3' Kromhoorn 8'
Octaaf 2'
Mixtuur II-III-IV
Trompet 8'
   
Koppel en Speelhulpen
Manuaal - Positief
Tremulant  
Ventiel  
   

Rond 1870 werd dit orgel, vermoedelijk ongewijzigd, overgeplaatst naar de nieuwe neogotische Sint Joannes de Dooperkerk. In 1890 gaat men over tot de aanschaf van een nieuw orgel. Het oude orgel werd verkocht aan de Hervormde Gemeente van Nieuwerkerk aan den IJssel.

 

Het Smits-orgel van (1891-1956)

De opdracht om een nieuw instrument te bouwen voor het kerkgebouw ging naar de Brabantse orgelbouwer Smits uit Reek. Het instrument werd in twee orgelkassen opgesteld ter weerszijden van een venster. (Zie ontwerptekening.)

De dispositie van het Smits-orgel was bij de oplevering in 1891 als volgt:

Hoofdwerk  Zwelwerk Pedaal
Bourdon 16' Bourdon 8' Subbas 16'
Violon 16' disc. Salicionaal 8' Montre 8'
Principaal 8' Gamba 8' Octaaf 4'
Holpijp 8' Voix Celeste 8' Bombarde 16'
Prestant 4' Flute Octaviante 4'
Flute Conique 4' Flute Douce 4' Koppels en Speelhulpen
Quint 3' Basson 8' Manuaal - Positief
Octaaf 2' Manuaal - Pedaal
Plein jeu III Positief - Pedaal
Trompet 8'
Clairon 4'


Detailfoto van het oorspronkelijke front
(De enige foto die is gevonden waarop een heel klein stukje van het oorspronkelijke front is te zien)


Arnold Vranken aan de oorspronkelijke klavieren van het Smits-orgel

Het oorspronkelijke kerkgebouw moest wegens bouwvalligheid - met uitzondering van de 53 meter hoge toren - worden afgebroken. Op 25 maart 1956 werd de laatste dienst gehouden, korte tijd later werd het Smits-orgel gedemonteerd en het kerkgebouw gesloopt. Hierna werd tegen de overgebleven toren een tijdelijke houten noodkerk gebouwd die in gebruik was van 1957 tot 1963.

 

Het tijdelijke Vermeulen-orgel (1964-1979)

Nadat de noodkerk was gesloopt werd op dezelfde plaats de veel kleinere en sober gebouwde (nieuwe) Sint Joannes de Dooperkerk op 14 november 1964 in gebruik genomen. In het nieuwe kerkgebouw werd op dat moment, in afwachting van de herplaatsing van het Smits-orgel, een tijdelijk elektropneumatisch orgel geplaatst door de fa. Vermeulen uit Alkmaar.

 


Het tijdelijk geplaatste orgel

Dispositie van dit orgel was:

Manuaal

Pedaal

Prestant

8'

Subbas

16'

Holpijp

8'

Gamba

8'

Octaaf

4'

Roerfluit

4'

Octaaf

2'

Mixtuur

3 st.

Tremulant

 

Het Smits-orgel van (1979-2003)

Het Smits-orgel heeft vanaf 1956 tot 1977 opgeslagen gelegen. In 1976 werd officieel de "Stichting het Oude Joannes de Dooperorgel Vlaardingen" opgericht. De eerste vergadering van deze stichting vond plaats op 17 november 1976. Uiteindelijk kreeg in april 1977 de firma P.C. Bik uit Leiden de opdracht om het instrument in het nieuwe kerkgebouw te herplaatsen. Bij die gelegenheid werd wel het een en ander gewijzigd: door de jarenlange opslag had het pijpwerk veel te lijden gehad en ook de oude opstelling bleek niet meer realiseerbaar. Op 30 maart 1979 werd het orgel met orgelspel en koorzang, onder leiding van organist/dirigent Jos van Elderen, in gebruik genomen.

            
Situatie van 1979-2003 met Jos van Elderen aan de klavieren

De dispositie luidde van 1979-2003  

Hoofdwerk  Zwelwerk Pedaal
Bourdon 16' Bourdon 8' Subbas 16'
Violon 16' disc. Salicionaal 8' Montre 8'
Principaal 8' Prestant 4' Octaaf 4'
Holpijp 8' Fluit Douce 4' Bombarde 16'
Prestant 4' Woudfluit 2'
Fluit Conique 4' Nasard 2 2/3' Koppels en Speelhulpen
Quint 2 2/3' Basson 8' Manuaal - Positief
Octaaf 2' Manuaal - Pedaal
Plein Jeu III Positief - Pedaal
Trompet 8'
Clairon 4'

 


Fragment interieur Hoofdwerk


Fragment Trompet 8' en Clairon 4' van het Hoofdwerk


Fragment van enkele schalbekers van de Bombarde van het pedaal


Achterzijde speeltafel met toets- en registermechaniek

Het kerkgebouw werd begin 2004 gesloopt. Op dezelfde plaats werden de nieuwe Heilige Lucaskerk en woningen gebouwd. Het Smits-orgel werd afgebroken door Elbertse Orgelmakers uit Soest en opgeslagen in de Meerburgkerk (parochie Onze Lieve Vrouwe Onbevlekt Ontvangen) in Zoeterwoude-Rijndijk.

 

Huidige situatie Smits-orgel

Het was de bedoeling om het instrument te restaureren en in voornoemd kerkgebouw - met mogelijk zelfs de reconstructie van de originele orgelkas - te plaatsen. Vanwege de hoge kosten en de mogelijkheid dat het kerkgebouw zelfs gesloten zou worden heeft men met deze plannen echter jarenlang niets meer gedaan. In 2011 onderzocht het kerkbestuur of men het instrument weer terug kon geven aan het Bisdom. (Men had het in 2004 'in bruikleen' gekregen.) Op nadrukkelijk verzoek van het kerkbestuur aan het Bisdom te Rotterdam (mede gelet op de herinrichting van het kerkgebouw) werd het orgel in 2012 door Elbertse Orgelmakers in Soest uit het kerkgebouw verwijderd en opgeslagen. Het is nog niet bekend wat het Bisdom met het instrument zal gaan doen. (Opzet van het geheel was en is nog steeds dat een 'monumentaal orgel' in een 'monumentale kerk' hoort.)

 

Bronnen:
- Detailfoto Smits-orgel: uit privé-verzameling B. van der Linden
- Foto Assendelft-orgel: W. Verburg
- Foto Smits-orgel: uit privé-verzameling A. de Kort
- Foto tijdelijk orgel en zwart-witfoto Smits-orgel: Collectie Stadsarchief Vlaardingen
- Gegevens tijdelijke orgel: R. Pannekoek
- Gegevens Smits-orgel: Parochiearchief (nu Stadsarchief) via J. Zoutendijk
- Interieurfoto's Smits-orgel: J.A. Hessing
- Mededelingen orgelmaker P.C. Bik
- De tekening van het oorspronkelijke orgel is een kopie van de originele ontwerptekening van Smits